Across the world there is a passionate love
affair between children and computers...
And more than wanting [computer technology],
they seem to know that in a deep way
it already belongs to them.
- Seymour Papert, The Connected Family, 1996
Έχει ήδη εκτεθεί συνοπτικά η ποιητική ουσία της Πληροφορικής [1]. Στο χώρο την πληροφορικής βιώνουμε την πραγματικότητα του Ελεύθερου Λογισμού στον αντίποδα του κυρίαρχου υπόδειγματος του Τεχνολογείν. Μια πραγματικότητα που επαναφέρει στο προσκήνιο την Ενότητα Τέχνης και Ζωής ως Υψηλή Αισθητική. Σημείο συνάντησης του Homo Faber με το Αγαθό. Η στάση ζωής που γέννησε το Ελεύθερο Λογισμικό αναδεικνύει την ανάγκη να δούμε την πληροφορική παιδεία ως μια δημιουργική πρόκληση για το εκπαιδευτικό μας σύστημα και ως αναπόσπαστο μέρος μιας δια βίου διαδικασίας συμμετοχής και συνδημιουργίας.
Η αγάπη των παιδιών για την πληροφορική, όπως περιγράφεται από τον Seymour Papert [2], είναι μια δεύτερη πραγματικότητα που βιώνει όλη η κοινωνία. Ενώ ο κύκλος των ανθρώπων που βιώνουν την πρώτη πραγματικότητα (του Ελεύθερου Λογισμικού) διευρύνεται με τους δικούς του ρυθμούς, η δεύτερη πραγματικότητα είναι πανταχού παρούσα και πολλές φορές βιώνεται με τρόπο φοβικό από εκπαιδευτικούς και γονείς. Κι όχι άδικα, καθώς αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης των "προαγωγών της Πληροφορικής" οδηγώντας τους νέους μας σε ψυχοφθόρες και αυτοκαταστροφικές ατραπούς και την κοινωνία στον Οργουελικό κατήφορο μιας πρωτόγνωρης "αστυνόμευσης της σκέψης".
Αυτό το πάθος των παιδιών για την πληροφορική έκανε τον σκαπανέα της Πληροφορικής, Seymour Papert, να πιστεύει ότι οι εκπαιδευτκοί πρέπει να χτίσουν πάνω στον ενθουσιασμό των νέων και να τους προσφέρουν πλούσια περιβάλλοντα μάθησης. Αφιέρωσε τη ζωή του σε αυτή την ιδέα επιλέγοντας ως πρώτο πεδίο δοκιμής τα μαθηματικά. Όντας ο ίδιος μαθηματικός είχε διαπιστώσει ότι ο κυρίαρχος τρόπος διδασκαλίας τους προτάσει τη "μαθηματική παπαγαλία". Αποδομεί τα ψήγματα μαθηματικής αντίληψης που έχει το παιδί από τα μικρά του χρόνια. Για να αλλάξει αυτή την κατάσταση και να μορφοποιήσει μια ευρύτερη πρόταση για το δημόσιο σχολείο επινόησε τη γλώσσα Logo. Σε αυτή βασίστηκαν οι πρώτες προσπάθειές του. Η διδακτορική του φοιτήτρια Idit Harel μελέτησε πρώτη τη χρήση του υπολογιστή ως "εδάφους δημιουργικής άσκησης" για τους μαθητές ως "δημιουργούς λογισμικού". Η εργασία της αφορούσε την ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού ως περιβάλλοντος μάθησης (instructional software development as learning environment) [3]. Την εργασία αυτή εξέλιξε η Yasmin Kafai εστιάζοντας στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών ψηφιακών παιχνιδιών από μαθητές για μαθητές [4]. Μια πλειάδα άλλων βρίσκεται πίσω από ιδιαίτερα επιτυχημένες εκπαιδευτικές γλώσσες προγραμματισμού που συνεχίζουν την παράδοση της Logo (Michael Resnik: StarLogoTNG/Scratch, Alan Kay: Squeak/Etoys...).
Eμείς οι Πληροφορικοί και ιδίως οι Πληροφορικοί της Εκπαίδευσης, έχουμε τη δυνατότητα να δούμε τη σημερινή πραγματικότητα με το βλέμμα του Papert. Να διαγνώσουμε μια μεγάλη ευκαιρία: Τη δυνατότητα δημιουργίας νέων φωτεινών διαδρομών, στα ίχνη των πρωτοπόρων δασκάλων μας όσo και των χιλιάδων παθιασμένων εργατών την πληροφορικής. Αναπτύσουμε το λογισμικό μαθαίνοντας (ξαναμαθαίνοντας, ενίοτε) τη γλώσσα που επιστρατεύουμε και το πεδίο εφαρμογής στο οποίο αποσκοπούμε. Αυτού του είδους το βίωμα της στοχευμένης δημιουργικής μάθησης μπορούμε να προσφέρουμε στους μαθητές της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμας Εκπαίδευσης. Όχι μόνο μέσα από τα μαθήματα Πληροφορικής. Αλλά και μέσα από συνεργασίες με άλλες ειδικότητες καθώς και με τους δασκάλους στα δημοτικά. Ευκαιρίες υπάρχουν. Αρκεί να είμαστε διαρκώς έτοιμοι να τις εντοπίζουμε και να τις αξιοποιούμε.
Ωστόσο, οφείλουμε να επισημάνουμε μία σοβαρότατη έλλειψη: Τα υπαρκτά (σχολικά και εξωσχολικά) εγχειρίδια είναι ανεπαρκή. Απηχούν μια τελείως διαφορετική και παρωχημένη οπτική [1]. Απαιτείται, συνεπώς, να μεριμνήσουμε για την αντιμετώπιση αυτού του κενού. Με τη στήριξη μιας παλαιότερης πρωτοβουλίας για τη διαμόρφωση ενός Περιγράμματος Σπουδών Πληροφορικής και την ανάπτυξη υποστηρικτικού υλικού που καλύπτει τις ανάγκες Γενικής Πληροφορικής Παιδείας από την προσχολική ηλικία μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο εγχείρημα αυτό έχει δοθεί το όνομα Πληροφορικής Απάνθισμα προς τιμήν ενός μεγάλου δασκάλου του Γένους και φλογερού αγωνιστή της ελευθερίας, του Ρήγα Φεραίου. Σας καλούμε να συμμετέχετε σε αυτή την προσπάθεια. Το έργο αυτό δεν μπορεί να αφορά μόνο τους Πληροφορικούς της Εκπαίδευσης. Μας αφορά όλους: Να εφοδιάσουμε με τα κατάλληλα μέσα τους Πληροφορικούς της Εκπαίδευσης που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Απαιτείται, επίσης, άσκηση πολιτικής πίεσης ώστε να αρθούν και άλλα εμπόδια: Η πλήρη αξιοποίηση της Πληροφορικής στην Εκπαίδευση απαιτεί ορθολογικές αναθέσεις μαθημάτων, νομοθετική κατοχύρωση του εργαστηριακού χαρακτήρα τους και εμπέδωση της δημιουργικής τους διάστασης.
Ακόμη όμως και σήμερα, ενόσω το Πληροφορικής Απάνθισμα και οι πιέσεις για τη βελτίωση των συνθηκών μάθησης στα σχολεία βρίσκονται σε εξέλιξη, οι Πληροφορικοί της Εκπαίδευσης χαράσσουν ήδη φωτεινές διαδρομές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Ναι, το κάνουν! Δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσουμε συζητώντας μαζί τους. Παρακολουθώντας τα έργα που παράγουν με τους μαθητές τους. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, τα έργα αυτό εκτίθεται δημοσίως με μεγάλη επιτυχία και διαρκώς εξαπλούμενη απήχηση. Μιλούμε, φυσικά, για το Μαθητικό Φεστιβάλ Ψηφιακής Δημιουργίας που θα πραγματοποιηθεί για τέταρτη φορά στις 3-5 Απριλίου 2014. Ξεκινώντας πριν από τρία χρόνια στο Ηράκλειο, το φεστιβάλ απλώθηκε γρήγορα στα Χανιά και άλλες πόλεις. Φέτος καλύπτει εννέα: Ηράκλειο, Αγρίνιο, Καλαμάτα, Κέρκυρα, Λάρισα, Μυτιλήνη, Ξάνθη, Πάτρα, Ρόδο και Χανιά. Ευχόμαστε στους εμπνευστές και διοργανωτές καλή επιτυχία. Τους ευχαριστούμε που δίνουν σε όλους μας την ευκαιρία να κατανοήσουμε τη σημασία της Πληροφορικής, της πραγματικής Πληροφορικής, στο δημόσιο σχολείο.
Ας ακολουθήσουμε όλοι το παράδειγμα των Πληροφορικών της Εκπαίδευσης. Ας αντιληφθούμε την επαγγελματική αποστολή μας ως Πληροφορικών. Ας ενισχύσουμε, ο καθένας όπως μπορεί, την αυθεντική Πληροφορική Παιδεία και τους εργάτες της. Το έργο των συναδέλφων μας της εκπαίδευσης ας γίνει η απαρχή μιας πορείας υπέρβασης του σημερινού α-σχολείου και διαμόρφωσης ενός ελεύθερου σχολείου, κυψέλη μάθησης και δημιουργίας. Και ας μεταφέρουμε τη θετική αυτή εμπειρία και σε άλλους χώρους που την έχουν ανάγκη. Πέρα από την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση...
Βιβλιογραφικές αναφορές
[1] Δ.Σ. Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας. (2014). Παιδεία και Πληροφορική: Η ποιητική ουσία της Πληροφορκής ως δημιουργική πρόκληση για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. http://www.epe.org.gr/various/InformaticsPoetryFinal.pdf
[2] Papert S. (1996). The Connected Family. Σελ. 1.
[3] Harel, I., and Papert, S. (1990). Software design as a learning environment. Interact. Learn. Environ. 1(1): 1-32.
[4] Kafai, Y. B. (1995). Minds in play: Computer game design as a context for children's learning. Routledge.
Αναρτήσεις
