Ζητήματα Παιδείας την εποχή του μνημονίου

του Μανόλη Βασιλάκη μέλος του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ,
πτυχιούχου τμήματος Πληροφορικής του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

«Δεν υπάρχει καμία αναφορά στο Μνηµόνιο σε οτιδήποτε που να αφορά συνενώσεις ή επιλογές για θέματα σχολείων ή Πανεπιστημίων. Απολύτως καμία. Δεν έχουμε καμία δέσμευση»,

Άννα Διαμαντοπούλου, Υπουργός Παιδείας

Είναι γνωστό από άλλες χώρες όπου υπήρξε επέλαση του κατασταλτικού οικονομικού μηχανισμού του ΔΝΤ, ότι πρώτος στόχος των μανδαρίνων του υπήρξαν τα σχολεία και τα νοσοκομεία. Την αρχή την έκανε ο Λοβέρδος με τα νοσοκομεία και ακολουθεί η Διαμαντοπούλου με τα σχολεία Και φυσικά δεν πρόκειται για συγχωνεύσεις αλλά για κλείσιμο σχολείων, νοσοκομείων και πανεπιστημίων. Και την δημιουργία συγκροτημάτων, με πολλές εκατοντάδες μαθητών ή σπουδαστών, στα οποία δεν θα επαρκούν οι αίθουσες διδασκαλίας ούτε για 40 μαθητές ανά τμήμα στην πρωτοβάθμια και στην δευτεροβάθμια, και ούτε σε 400-500 φοιτητές ανά αμφιθέατρο στην τριτοβάθμια. Το επιχείρημα μονότονο «Είναι δικές μας αποφάσεις έπρεπε να τα έχουμε κάνει μόνοι μας» Έπρεπε πράγματι να έχουν το πολιτικό θάρρος να πούνε στο λαό ότι τα παιδιά του για να σπουδάσουν θα πρέπει οι γονείς να πληρώσουν ιδιωτικό σχολείο, γιατί η δημόσια εκπαίδευση στοιχίζει. Όσο για το «δεν υπάρχει καμία δέσμευση», το έχουμε ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν μέχρι που κάποια στιγμή αποκαλυπτόταν ότι η δέσμευση προέκυπτε από κρυφές συμφωνίες που είχαν υπογραφεί. ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έχουν κακό παρελθόν που κάποιοι, δυστυχώς γι αυτούς, το θυμούνται.

Όμως δυστυχώς οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στο ζήτημα της παιδείας δεν εξαντλούνται στα θέματα των συγχωνεύσεων. Προχωράει σε συνολική αναδιάταξη του εκπαιδευτικού συστήματος στα πρότυπα της πολιτικής της Θάτσερ στη Μεγάλη Βρετανία την δεκαετία του ‘80. Τι σημαίνει όμως αυτή η πολιτική;

Το βασικό της στοιχείο είναι η απαγκίστρωση του κράτους από την θεμελιώδη υποχρέωσή του να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες παιδείας σε όλους τους πολίτες του. Αυτό επιτυγχάνεται στην παρούσα φάση με δύο τρόπους:

Ο πρώτος είναι με την ουσιαστική μείωση των κονδυλίων που παρέχει ο κρατικός προϋπολογισμός για την παιδεία. Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και το κλείσιμο σχολείων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως επίσης και οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των ΑΕΙ (ανάλογη κίνηση είχε κάνει και η Θάτσερ τη δεκαετία του 80 στη Μεγάλη Βρετανία).

Ο δεύτερος είναι με την υποβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της Δημόσιας Εκπαίδευσης με στόχο την αποδυνάμωση του Δημόσιου Σχολείου και την δημιουργία εκπαίδευσης δύο ταχυτήτων. Αυτή που θα παρέχεται στην πλέμπα (ναι, έτσι βλέπουν και αντιλαμβάνονται τα λαϊκά στρώματα) και αυτή που θα παρέχεται στους γόνους των καλών και εκλεκτών του συστήματος από μεγάλα πανάκριβα ιδιωτικά κολλέγια, γυμνάσια και λύκεια και γιατί όχι και δημοτικά.

Απόδειξη γι αυτό είναι και το νέο Λύκειο όπως το ονομάζουν. Δεν κρατάνε ούτε τα προσχήματα. Εντάσσουν στα πέντε βασικά μαθήματα του Λυκείου τα Θρησκευτικά (γιατί λέει δεν τολμούν να συγκρουστούν με το παπαδαριό) και δεν έχουν εντάξει το μάθημα της Πληροφορικής. Κρίνεται δηλαδή απαραίτητη η διδασκαλία της δογματικής θρησκευτικής μεσαιωνικής αντίληψης (που διδάσκονται τα παιδιά επί 9 συναπτά έτη σε ολόκληρο το δημοτικό και το Γυμνάσιο) για τρία ακόμη χρόνια στο Λύκειο, και θεωρείται επαρκής η διδασκαλία των καθαρά εισαγωγικών στοιχείων της Πληροφορικής στα τρία χρόνια του Γυμνασίου !!! Και όλα αυτά σε μια εποχή που όποιος δεν έχει βασικές γνώσεις πληροφορικής θεωρείται πρακτικά αναλφάβητος…. Και όλα αυτά από τον «πρωθυπουργό του διαδικτύου», που «συγκρούεται με τα μκροσυμφέροντα» των βιοπαλαιστών αλλά υπηρετεί τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα και υποκύπτει στις αξιώσεις του ιερατείου.

Και πάμε στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το βασικό ερώτημα είναι που το πάνε.

Πριν από κάποια χρόνια το τμήμα Οικονομικών μελετών μεγάλης ιδιωτικής Τράπεζας δημοσίευσε ένα πόνημα που τουλάχιστον εμένα μου προκάλεσε την αίσθηση ότι έχει γραφτεί κατά παραγγελία, για να δώσει την κατεύθυνση που θα πρέπει οι κυβερνήσεις να ακολουθήσουν. Αναφερόμενο κυρίως στα πλέον ταξικά συστήματα εκπαίδευσης του αγγλοσαξονικού κόσμου (Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία), προσπαθεί να μας πείσει ότι η καλύτερη λύση είναι να ακολουθήσουμε αυτά τα πρότυπα.

Θα επιχειρήσουμε να αποδομήσουμε ένα προς ένα τα επιχειρήματα των κατά παραγγελία φωστήρων.

Επιχείρημα πρώτο: Η πρόταση βασίζεται στην διαπίστωση ότι οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων απολαμβάνουν υψηλότερες αποδοχές από αυτές του απόφοιτου λυκείου άρα θα πρέπει να πληρώσουν μέρος του κόστους των σπουδών τους.

Αντεπιχείρημα: Οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων στην σημερινή πραγματικότητα όχι μόνο δεν απολαμβάνουν υψηλότερες αποδοχές αλλά στις περισσότερες των περιπτώσεων είτε είναι μακροχρόνια άνεργοι είτε απασχολούνται σε εργασίες που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο που σπούδασαν, με πολύ χαμηλές αποδοχές. Αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε ότι κάποιος δικηγόρος μπαίνει στην αγορά εργασίας αμέσως μετά τις σπουδές του, μετά τα δύο χρόνια άσκησης τι αποδοχές θα έχει; Και αν κάνει ελεύθερο επάγγελμα αμέσως ποια είναι η πραγματική οικονομική του κατάσταση στα πρώτα 5-10 χρόνια της καριέρας του;

Επιχείρημα δεύτερο: Όποιος έχει λεφτά πληρώνει και σπουδάζει όποιος δεν έχει κρίνεται από το πανεπιστήμιο όχι για το αν έχει την ικανότητα να ανταπεξέλθει στο αντικείμενο των σπουδών του αλλά εάν οι ικανότητές του είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα οπότε και του χορηγείται υποτροφία.

Αντεπιχείρημα: Αποκλείονται δηλαδή από την τριτοβάθμια εκπαίδευση άνθρωποι που δεν είναι επίλεκτοι για υποτροφία και δεν έχουν να πληρώσουν ενώ όσοι πληρώνουν «το παίρνουν το χαρτί». Και απόδειξη γι αυτό είναι το «φημισμένο» αλλά μετά τις πολιτικές Θάτσερ μάλλον ξεπεσμένο ” London School of Economics” που χορήγησε διδακτορικό στον γιό του Καντάφι, έναντι δωρεάς 300.000 ευρώ !!! Και βέβαια όσοι από τους υποψηφίους κρίνονται ότι δεν είναι αρκετά καθαροί ως προς την ιδεολογικοπολιτική τους τοποθέτηση και πιστοί στη νέα αυτοκρατορία αποβάλλονται.

Επιχείρημα τρίτο: (αντιγραφή επί λέξει για να φανεί το «μεγαλείο» του επιχειρήματος και της πρότασης):

Το κόστος χρηματοδοτήσεως των σπουδών στην τρέχουσα περίοδο από τους ίδιους τους σπουδαστές είναι σχετικά υψηλό και η πληρωμή του απαιτεί συνήθως την ανάγκη αναδιανομής του εισοδήματος του κάθε σπουδαστή από το μέλλον, όταν ως πτυχιούχος θα μπορεί να έχει μία πολύ καλύτερη θέση εργασίας, στο παρόν όταν ως σπουδαστής δεν έχει εισοδήματα για να ζήσει και να πληρώσει τα δίδακτρα στο πανεπιστήμιο. Η ανακατανομή αυτή μπορεί να υλοποιηθεί με παροχή δανείων στους σπου δαστές από εξειδικευμένους οργανισμούς για χρηματοδότηση του συνολι κού κόστους των σπουδών τους. Η αποπληρωμή των σπουδαστικών δανεί ων στο μέλλον μπορεί να αρχίζει από την περίοδο κατά την οποία οι από φοιτοι θα αρχίσουν να εργάζονται και να κερδίζουν ένα ικανοποιητικό εισό δημα. Με αυτό τον τρόπο το κόστος των σπουδών το επωμίζονται, στο σύνολο του ή μερικώς, οι ίδιοι οι σπουδαστές οι οποίοι απολαμβάνουν κατά κύριο λόγο και την απόδοση της επενδύσεως στην εκπαίδευση τους.

Αντεπιχείρημα: Δηλαδή ο φοιτητής θα πρέπει να παίρνει δάνειο για να σπουδάσει και θα είναι υποχρεωμένος αν ας πούμε διοριστεί καθηγητής στη Μέση εκπαίδευση (συνήθως στα 40 του χρόνια) να πληρώσει ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματός του (μισθός πρωτοδιόριστου καθηγητή που εργάζεται για πέντε και δέκα χρόνια σε περιοχή άλλη από αυτή της μόνιμης κατοικίας του) για να αποπληρώσει το δάνειο των σπουδών του !!!! Άξιος ο μισθός σας κύριοι…

Θα μπορούσα να επεκταθώ και άλλο, αλλά όμως νομίζω ότι φάνηκε ότι η ανάλυση κα η πρόταση που τη συνοδεύει δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική. Και ότι είναι κατά παραγγελία από τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα που λυμαίνονται το χώρο της εκπαίδευσης.

Και θα κλείσω με μια προσωπική μου εμπειρία που φανερώνει το πώς μοιράζονται «πτυχία» και «μεταπτυχιακά» από τα λεγόμενα «ιδιωτικά πανεπιστήμια».

Σε μεγάλη τέως κρατική τράπεζα, λειτουργούσε για πολλές δεκαετίες ένα εσωτερικό κέντρο επιμόρφωσης των υπαλλήλων το οποίο κάποια στιγμή λειτούργησε και σαν ΙΕΚ. Ήταν πραγματικά αρκετά καλό το επίπεδο σπουδών από καταξιωμένους πανεπιστημιακούς δασκάλους, και με εξετάσεις στο τέλος κάθε χρονιάς. Όμως ο κύκλος σπουδών ήταν προσαρμοσμένος στις ανάγκες εξειδίκευσης των εργαζομένων. Προσφέρονταν μόνο 12 πανεπιστημιακά μαθήματα σε τριετή κύκλο σπουδών μερικής φοίτησης και σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να συγκριθεί με μια πανεπιστημιακή σχολή πλήρους φοίτησης με 45-50 μαθήματα και με τετραετή κύκλο σπουδών. Και όμως βρέθηκε ιδιωτικό «Πανεπιστήμιο» το οποίο επιχείρησε να πουλήσει στους «πτυχιούχους» αυτούς αναγνωρισμένο από το ΔΙΚΑΤΣΑ μεταπτυχιακό, στην ουσία χωρίς πτυχίο!!!

Δυστυχώς αυτή την παιδεία θέλουν να επιβάλουν. Υποταγμένη και πλήρως ελεγχόμενη από τα ιδιωτικά συμφέροντα..